Po pandemii nastąpiło nieznaczne ożywienie życia sakramentalnego, chociaż nie jest to powrót do sytuacji sprzed pandemii – wynika z najnowszych danych statystycznych zawartych w Annuarium Statisticum Ecclesiae in Polonia Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego SAC za rok 2022.
Nowy rocznik został zaprezentowany podczas konferencji prasowej w Sekretariacie Konferencji Episkopatu Polski. Prezentowane dane dotyczą roku 2022 i były pierwszymi po pandemii koronawirusa i dotyczą m.in. osób uczęszczających na niedzielne Eucharystie, osób przystępujących do sakramentu Komunii świętej, liczby diecezji, parafii, księży, zakonników, zakonnic i alumnów, uczniów korzystających z lekcji religii oraz liczebności wspólnot parafialnych.
Dlatego w środę, 20 grudnia 2023 r., w programie “W rytmie wydarzeń” można było usłyszeć relację z konferencji prasowej prezentującej najnowsze dane statystyczne Kościoła katolickiego w Polsce.
Badanie wiernych zostało przeprowadzone po raz pierwszy od czasu, gdy w kościołach zniesiono obostrzenia związane z pandemią Covid-19. „To nie jest tak, że już się pozbieraliśmy po pandemii. Dotyczy to również innych instytucji. Polacy nie wrócili do kościołów w takiej liczbie, jak przed pandemią, aczkolwiek dostrzegalne jest pewne odbicie” – zaznaczył prof. Krzysztof Koseła, kierownik Katedry Metodologii i Teorii Socjologicznej w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Dodał, że „epidemia była uderzeniem w rutynowe praktyki”.
„W prezentowanych liczbach dostrzegalne jest długie wychodzenie z pandemii” – podkreślił dr hab. Marcin Jewdokimow, dyrektor ISKK.
Rocznik statystyczny za 2022 rok podaje, że wskaźnik dominicantes (osób uczestniczących w niedzielnej Mszy św.) wyniósł 29,5%, zaś communicantes (osób przystępujących do komunii św.) 13,9%. W stosunku do 2021 roku oznacza to wzrost wskaźnika dominicantes o 1,2% zaś communicantes o 1%. Najwyższy wskaźnik dominicantes odnotowano w diecezji tarnowskiej (61,5 %), rzeszowskiej (52,0%) i przemyskiej (49,5%). Najwyższy wskaźnik communicantes w diecezji tarnowskiej (25,6%), białostockiej (20,5%) oraz zamojsko-lubaczowskiej (19,6%).
W 2022 roku, sakrament chrztu udzielono 302,2 tys. osobom, czyli o 4,2% mniejszej liczbie osób niż w roku poprzednim. Do I Komunii św. przystąpiło niespełna 337,2 tys. osób. Sakrament bierzmowania przyjęło 304,7 tys. osób. Sakrament małżeństwa został udzielony 87,9 tys. parom.
W roku szkolnym 2022/2023 na lekcje religii w placówkach edukacyjnych uczęszczało 80,3% uczniów. Najwyższy odsetek uczniów uczęszczających na lekcje religii odnotowano w diecezji przemyskiej (96,5%), tarnowskiej (96,3%) oraz rzeszowskiej (94,9%), zaś najniższy w diecezji warszawskiej (59,8%), opolskiej (63,4%) oraz łódzkiej (65,4%).
W 2022 roku działalność duszpasterską prowadziły w Polsce 10 357 parafie katolickie (w tym 676 stanowiły parafie zakonne), co stanowi wzrost o 0,01% w porównaniu do roku 2021.
Liczba księży inkardynowanych do diecezji i eparchii w 2022 roku wyniosła 23 765, czyli 219 księży mniej niż w roku poprzednim. Najwyższą liczbę księży inkardynowanych odnotowano w diecezji tarnowskiej – 1 470, krakowskiej – 1 138 oraz katowickiej – 1004). Najmniejszymi diecezjami pod względem liczby księży (nie wliczając Ordynariatu Polowego WP) były: drohiczyńska (252), elbląska (261) i ełcka (298).
Ponownie odnotowano spadek liczby alumnów diecezjalnych z 1,3 tys. w roku 2021 do 1,2 tys. w roku 2022. W przeliczeniu na 100 księży inkardynowanych, najwięcej alumnów diecezjalnych studiuje w diecezji warszawskiej (10/100), elbląskiej (9/100) oraz łódzkiej (8/100), najmniej zaś w diecezjach bydgoskiej (2/100), łowickiej (2/100) oraz zielonogórsko-gorzowskiej (2/100).
W żeńskich zgromadzeniach czynnych w 2022 roku, liczba sióstr zakonnych wyniosła 15,9 tys., co stanowi spadek w porównaniu do roku poprzedniego (16,3 tys.). W przypadku zgromadzeń klauzurowych również zauważalny jest postępujący spadek liczby sióstr. W roku 2022, w 83 wspólnotach zgromadzeń było 1 165 mniszek, zaś w roku poprzednim 1 198. Najliczniejsze zgromadzenie czynne stanowiły Służebniczki NMP Starowiejskie, zaś kontemplacyjne – karmelitanki.
Liczba zakonników oraz członków stowarzyszeń życia apostolskiego w 2022 roku wynosiła łącznie 10,5 tys. (spadek z 10,7 tys. w porównaniu do 2021 roku). Najliczniejszymi męskimi zgromadzeniami są franciszkanie, salezjanie oraz pallotyni.
W tegorocznym wydaniu rocznika zostały opublikowane również wybrane dane w ujęciu globalnym. W odniesieniu do okresu referencyjnego (1970 rok) liczba parafii z rezydującym proboszczem wzrosła ze 191 tys. do 218 tys. w 2020 roku, a liczba katolików z 653,6 miliona do 1,045 miliona w 2020 roku. O ile liczba sióstr zakonnych spadła z ponad miliona w 1970 roku do prawie 620 tys. w 2020 roku, a braci zakonnych z 79 tys. do 50,5 tys. w 2020 roku, to liczba diakonów stałych wzrosła z 300 do aż 48 tys. Liczba księży ogółem spadła o 9 tys. (z prawie 420 tys. w 1970 roku do 410,5 tys. w 2020 roku), jednak liczba księży diecezjalnych w tym okresie wzrosła o 10 tys., a zakonnych spadła o 21 tys.
Rocznik wyjątkowo jest zakończony dodatkiem, w którym prof. Przemysław Śleszyński przybliża procesy i struktury demograficzne na poziomie diecezji, opierając się na danych Narodowego Spisu Powszechnego. W tekście analizowane są procesy ludnościowe związane z tzw. drugim przejściem demograficznym i starzeniem się populacji.
ISKK / BP KEP